Bescheiden en strijdbaar
door José Pietens Noordhollands Dagblad – 8 december 2016
Fotojournalist Jack de Nijs legde het nieuws en dagelijkse gebeurtenissen vast, hij fotografeerde politieke kopstukken en had The Beatles voor zijn lens. Dit weekend is een selectie van zijn werk te zien in Zaans Groen.
Op topsnelheid fietste fotograaf Jack de Nijs door de Amsterdamse straten. Tevergeefs: hij was net te laat om een foto te maken van koningin Juliana tijdens een festivalopening in het Concertgebouw. Hare majesteit ging weer door naar het Rijksmuseum. Om ’toch met iets’ thuis te komen, ging De Nijs daar ook heen. Toen hij een hofdame iets in het oor van Juliana zag fluisteren, drukte hij af. Een gouden actie: de foto stond de volgende ochtend in bijna alle kranten en ging de hele wereld over. Bij de uitreiking van de Zilveren Camera in 1950 won hij er een door prins Bernhard beschikbaar gestelde medaille mee voor beste foto van het koninklijk huis. Op dat moment was De Nijs nog leerling-fotograaf van het toonaangevende Algemeen Nederlandsen Fotobureau. „Die foto was een mooie start van zijn carrière”, zegt dochter Jacqueline de Nijs. Als eerbetoon aan haar vader exposeert de Oostzaanse – bekend van het programma ‘Kunstgrepen’ op Radio 9 – dit weekend een selectie van zijn werk in Zaans Groen. Jack de Nijs wilde als jonge jongen al fotograaf worden. „Hij werkte in een fotowinkel, stond de hele dag in de doka foto’s af te drukken. Zijn opleiding tot fotograaf heeft hij met moeite gehaald. Hij kon hartstikke goed fotograferen, maar vond het lastig de theorie te onthouden. De bekende fotografe Maria Austria nam hem zijn examen af.”
Gestreden
Hij werkte als zelfstandig fotograaf en in dienst van persbureaus zoals het ANP en diverse weekbladen. „Mijn vader was fotojournalist, legde vast wat er gebeurde. In zijn tijd waren teksten belangrijker dan foto’s; dat vond-ie heel erg. Hij vond dat er meer aandacht moest zijn voor fotografie. Daar heeft hij altijd voor gestreden.” Met zijn camera vereeuwigde De Nijs het Nederland – en met name het Amsterdam – van de tweede helft van de 2oe eeuw. Hij maakte onder meer reportages van bewoners van een Amsterdams woonwagenkamp en het bejaardenhuis aan de Roetersstraat. „Dat was een huis voor de armen en het ergste watje kon overkomen. Mannen en vrouwen moesten in aparte zalen slapen. Ook als ze al hun hele leven waren getrouwd. Heel schrijnend.” Als persfotograaf moest De Nijs altijd paraat staan. Ging de telefoon, dan ging hij meteen op pad met de camera. Bijvoorbeeld naar een brand of de aankomst van beroemdheden op Schiphol. Hij was erbij toen The Beatles en The Stones in Nederland waren. „Voor mijn broer en mij probeerde hij handtekeningen te verzamelen. We hebben nog een schriftje met hand-tekeningen van Dave Berry en weet ik wie allemaal.”
Carmiggelt
Daarnaast was De Nijs een goede portretfotograaf. Onder anderen Karei en Mathilde Willink, Godfried Bomans, Ramses Shaffy en Simon Carmiggelt verschenen voor zijn lens. Ook kwam hij aan huis bij politici zoals Hans Wiegel en fotografeerde leden van het Koninklijk Huis. „Mijn vader timmerde niet zo aan de weg als tijdgenoten Paul Huf en Ed van der Elsken, met wie hij ook heeft samengewerkt. Hij was een bescheiden man, zag er altijd tiptop uit en gedroeg zich netjes. Juist daardoor kreeg hij bepaalde dingen voor elkaar. Hij was een van de weinigen die in de Tweede Kamer en in het paleis mocht fotograferen.”