Door José Pietens – NHD 1 mei 2014

Primeur voor Zaansgroen komend weekeinde: een expositie met schilderijen en beelden van Leo van Viegen (1942). Van Viegen exposeert ‘eigenlijk nooit’. „Laat mij maar lekker hakken bij de caravan”, zegt de Zaandammer. Van Viegen werkt elke dag, weer of geen weer, bij zijn tot werkplaats ingerichte caravan op het terrein van De Vrede in de Achtersluispolder. „In de caravan ben ik nauwelijks, hoor. Ik ben altijd buiten. Behalve als het regent. Ik kan er lekker mijn gang gaan. Niemand heeft last van het lawaai en het stof dat je met beeldhouwen nu eenmaal hebt. Eerst maakte ik thuis in de tuin beelden. Maar de buren vonden al dat getik op die stenen niet zo leuk. Ik was ‘de tikker’ van de buurt.”

‘Ik doe alles met de hand, ook ‘t keiharde spul’

Terwijl hij toch vrij geluidloos is begonnen met potlood en papier. „Al op de kleuterschool was tekenen voor mij het belangrijkste vak. Kinderen tekenen sowieso altijd, maar de meesten houden er op een
gegeven moment mee op. Dat verbaast me elke keer. Ik teken altijd en overal. Of ik nu bij de Matthaus Passion zit of in het circus: ik teken. Al meer dan 55 jaar ben ik elke week aan het modeltekenen. Om mijn tekenvaardigheid bij te houden, maar ook omdat modeltekenen altijd een uitdaging is. Dat witte papier en dan bedenken met welk materiaal en in welk formaat je gaat werken; het verveelt nooit. Zeker niet als je tekent in de korte stand. Dan nemen modellen een pose aan die ze niet lang kunnen volhouden, dus moetje snel werken. Spannend.”

Beelden

In een van de modeltekengroepjes zat René Petrus uit Krommenie. „Hij maakte houten beelden. Zijn hele huis stond er vol mee. Ik was meteen verkocht. René – hij leeft helaas niet meer – heeft me echt op het spoor van beeldhouwen gezet.” En goed ook. „Ik begon meteen als een duivel te hakken. Kreeg ik een tennisarm van en moest ik het rustiger aan gaan doen. Van ‘ellende’ ben ik gaan schilderen. Dat doe je meestal binnen en ik ben het liever buiten. Maar het beviel goed. Al is het wat lastig om mijn stijl te vinden. Met tekenen werk ik meestal heel precies en ik wil juist
los schilderen. Een mooi plaatje is voor mij niet voldoende, het moet goed geschilderd zijn.” Toen het met de arm beter ging, pakte Van Viegen het beeldhouwen weer op. Soms werkt hij met serpentijn, een zachte steensoort, maar de laatste jaren steeds meer met Belgisch hardsteen en wit marmer. „Keihard spul. En ik doe alles met de hand hè, want bij de caravan heb ik geen stroom.”

Marmer

Een limiet heeft hij zichzelf wel gesteld: het steen waarmee hij werkt, mag niet meer wegen dan honderd kilo. Door schade en schande wijs geworden. „Toen ik een keer goedkoop een brok marmer kon kopen, zei ik meteen ja. Daar moest ik van alles voor regelen: aanhangwagen, takel, stevige werkbank, noem maar op. Stond ik midden in de winter te hakken, met een partytent om de werkbank heen tegen de kou. Na maanden hakken was het beeld klaar. Ik kon er niks mee: loodzwaar, vierhonderd kilo, niet te tillen. Dat doe ik niet nog eens.”

Klomp

Voor zijn 65ste werkte Van Viegen als plastisch ontwerper en illustrator voor reclamebureaus en voor zichzelf. Hij ontwierp en maakte ‘van alles’; van medailles tot maquettes. Ook maakte hij verschillende boten, waaronder een gele, zeilende klomp, die geregeld is te zien tijdens nautische evenementen zoals Sail. Naast zijn werk volgde hij de avondopleiding illustratie en grafiek aan de Amsterdamse Kunstnijverheidsschool. Exposeren is aan hem nooit zo besteed geweest. „Je hebt er een hoop werk aan en zult waarschijnlijk niet veel verkopen. In tijden van crisis besteden mensen minder geld aan kunst. In Zaans Groen wilde ik wel exposeren. Mijn vrouw en ik kennen de eigenaar en het is een leuke, nieuwe ruimte. Ik ben het liefst altijd aan het werk. Ik maak kunst om het maken en wil nog zo véél maken.”