28 maart 2023 – door Sarah Vermoolen
De Tsjechische schilder Valentin Horba exposeert tijdens het Pinksterweekeinde (27, 28 en 29 mei van 13 tot 17 uur) Zaanse taferelen bij de galerie Zaans Groen in Zaandam. Hailander is er bij met muziek!
Jeroen de Groot maakt sinds 1996 deel uit van de Zaanse doedelzakband Hailander. De bandleden maken graag verbindingen met mensen die net zoals zij ook op zoek zijn naar mooie, vrolijke en humorvolle zaken.
Hailander en Horba
De geboren en getogen Zaanse doedelzakspeler Jeroen de Groot is een groot liefhebber van het eeuwenoude blaasinstrument.
‘Sinds 1989 kom ik in Tsjechië. Daar heb ik ook mijn vriendin leren kennen. In Strakonice is ieder jaar het grootste en oudste internationale doedelzakfestival van Europa. Daar hebben we met Hailander regelmatig opgetreden. Op een festival zag ik een schilderij van Valentin Horba waar een klein doedelzakje op voorkwam. De ouders van mijn vriendin kenden de schilder. “We vragen of hij morgen langskomt.”
Er was direct een klik met Valentin, een man met een grote baard, gekleed in korte broek en op blote voeten. We werden vrienden en zagen elkaar regelmatig in Tsjechië.
Valentin Horba maakt lief, mooi, vrolijk en humorvol werk. Hij schildert vooral gebouwen. Er zit altijd wel iets van humor in, zo voegt hij bijvoorbeeld een drone of kinderwagen toe. Zijn motto is dat hij veel maakt met als doel om mensen te plezieren. Zo zijn de schilderijen niet duur. Hij maakt ze met plezier voor plezier. Er is al genoeg narigheid op de wereld.’ Die visie delen Valentin en Jeroen.
Kalender
Valentin Horba maakt ieder jaar een kalender van zijn schilderijen. Van de verkoop van zijn kunst leeft hij, de kalender ziet hij als promotie. Vanwege zijn vriendschap met Hailander vond hij het een leuk idee om een speciale Zaanse kalender te maken ter ere van het 25-jarig jubileum van Hailander in 2021.
‘Mark van de galerie Zaans Groen in Zaandam vond het een geweldig idee om een expositie te houden van zijn werk voor de Zaanse kalender. Dat wilden we combineren met ons 25-jarig jubileum van Hailander in 2021. Samen hebben we online een album gemaakt ‘Hailander meets Valentin Horba’ met een schilderij van Valentin op de cover. We wilden hem naar de Zaanstreek laten komen om hem net zoals Monet Zaanse taferelen te laten schilderen. Vanwege corona lukte dat niet en maakte hij gebruik van foto’s die wij hem stuurden.’
Zaanse taferelen
Later is hij alsnog vier dagen naar de Zaanstreek geweest. ‘Hij kreeg de smaak te maken. Het leverde veel inspiratie op. Wij kennen de streek heel goed, dus we hebben hem mooie plekken laten zien. Op de Zaanse Schans leerde hij een Tsjechische gids kennen, dat zijn inmiddels vrienden. Ook klikte het goed tussen Hailander en Simon, de eigenaar van het pannenkoekenrestaurant De Kraai. Hij maakte werk van de kaasboerderij, de mosterdmolen, de watertoren, de kleine sluis in Zaandam, het Monetatelier en de bollenvelden.
Dat leverde 12 schilderijen op en dankzij sponsors kwam er een eerste Zaanse kalender.
Door Covid kon de expositie een paar jaar geleden niet doorgaan. Met het Pinksterweekeinde in 2023 is de herkansing. Valentin Horba toont dan Zaans en Nederlands werk bij de galerie Zaans groen in Zaandam. We gaan dat weekeinde natuurlijk ook pannenkoeken eten bij De Kraai, al die verbindingen maken het intiem en heel mooi.’
In de voetsporen van Monet
Claude Monet maakte in 1871 25 schilderijen in de Zaanstreek: 24 landschappen en 1 portret. De wereldberoemde schilderijen worden tegenwoordig door Baca/Piotr Baczynski en Maciej Gadek in de openbare ruimte op muren geschilderd. Inmiddels zijn er al zes schilderijen te zien in de buitenruimte.
‘De aandacht voor Monet in de Zaanstreek is mooi. We zijn een grote fan van de muurschilderingen! Wij zien Valentin Horba als ‘de opvolger van Monet’. Hij maakt heel ander werk, maar net als bij Claude Monet maken de Zaan, de kleuren en het Zaans groen ook veel indruk op Valentin.
Inmiddels heeft hij al meer Zaanse schilderijen gemaakt dan Claude Monet. Wanneer je het oeuvre met elkaar vergelijkt dan mist er nog wel een echt Zaans portret. We zijn al aan het bedenken wie daar geschikt voor zou zijn.’
Tweede Zaanse kalender
Inmiddels wordt Valentin Horba steeds bekender in de Zaanstreek. Zo kwam er een verzoek of hij ook de hennepmolen De Paauw in Nauerna wilde schilderen. Ook de Kraai is goed gelukt, nadat we hem veel foto’s en een video hebben gestuurd vanaf verschillende standpunten zodat hij een goed beeld kreeg.
Dit jaar komt de tweede Zaanse kalender uit. ‘Valentin is een heel sociale man en hij geeft daarom de opbrengst van de kalender graag aan een goed doel. Het past daarom heel mooi bij zijn boodschap dat Twan van Groenfra 100 kalenders sponsort. In ruil wil hij dat we met Hailander deze gratis weggeven aan Zaanse verzorgingshuizen. De bewoners kunnen vaak de bekende Zaanse plekken niet meer bezoeken, zo kunnen ze er toch nog van genieten. Mooi toch?’
50 jaar Zaanstad
In 2024 wordt gevierd dat Zaanstad vijftig jaar bestaat. ‘Wat zou het leuk zijn als Valentin Horba een speciale jubileumkalender kan maken. Er zijn genoeg mooie karakteristieke plekken in de dorpen, denk aan molen De Bleeke dood in Koog aan de Zaan, de Sint-Odulphuskerk in Assendelft (die ook door Pieter Saenredam is geschilderd), de Schotse hooglanders in het Vijfhoekpark, het Regthuijs in Westzaan. We zijn nu een lijst aan het opstellen met 20 plekken, die willen we aan hem laten zien. Dan kan hij de keuze maken voor 12 schilderijen. Hopelijk lukt het dat we 5000 euro bij elkaar krijgen via fondsen en sponsors voor het drukwerk en transport. Dan kan hij aan het werk. Valentin staat iedere dag om 4 uur om op te schilderen, dus dan gaat het snel.
Wessel Breunesse, wethouder kunst en cultuur, is heel enthousiast over het project. Mocht het allemaal lukken, dan zou het leuk zijn als hij hier ook een rol in gaat vervullen.’
Het IJ is breed, de Zaan is breed
wie wil haar schoonheid vangen
zoals Valentin Horba deedHij had dat groots verlangen
Jacob Passander
iconisch licht en klare lijn
laat zien hoe mooi de Zaan kan zijn